Kancelaria Notarialna
Ewa Kulesza Notariusz

Hipoteka, rygor egzekucji, depozyt i inne zabezpieczenia notarialne

Istnieje szereg instytucji prawnych służącymi ochronie interesów wierzyciela. Poniżej prezentujemy te, które dla swej ważności wymagają formy aktu notarialnego, lub którym strony, kierując się zamiarem zwiększenia bezpieczeństwa transakcji, chcą nadać taką formę.

Ustanowienie hipoteki

Ustanowienie hipoteki ma na celu rzeczowe zabezpieczenie wierzyciela w zakresie spłaty wierzytelności poprzez obciążenie nieruchomości (w tym lokalu), prawa użytkowania wieczystego nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu lub udziału w tych prawach. Dzięki zabezpieczeniu hipotecznemu wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z obciążonej nieruchomości lub praw z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi każdoczesnego właściciela nieruchomości lub obciążonego prawa. Ustanowienie hipoteki, co do zasady wymaga dla oświadczenia osoby, której obciążane prawo przysługuje, formy aktu notarialnego (wyjątek dotyczy prawa bankowego). Koniecznym elementem ustanowienia hipoteki jest również wpis do księgi wieczystej, przy czym wniosek w tym zakresie kieruje do sądu notariusz, co w przypadku ustanowienia hipoteki zabezpieczającej spłatę kredytu ułatwia Państwu procedurę związaną z jego uruchomieniem.

Rygor egzekucji

Oświadczenie dłużnika o poddaniu się rygorowi egzekucji udokumentowane aktem notarialnym stanowi tytuł egzekucyjny, który po nadaniu mu klauzuli wykonalności przez sąd, umożliwia skierowanie wniosku o wszczęcie egzekucji do właściwego komornika. W ten sposób wierzyciel, dysponując aktem notarialnym, w którym dłużnik dobrowolnie określił swoje zobowiązanie, w przypadku braku dobrowolnej jego realizacji, ma możliwość wyegzekwować swoją należność (lub wydanie rzeczy) bez konieczności składania pozwu do sądu i z pominięciem często długotrwałego procesu. Na podstawie art. 777 par 1 pkt 4 kodeksu postępowania cywilnego dokumentowany jest obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub też obowiązek wydania rzeczy np. lokalu w określonym terminie, a zatem przesłanką dla wszczęcia egzekucji będzie nadejście określonego w akcie notarialnym terminu i brak dobrowolnego spełnienia świadczenia przez dłużnika. Każde zatem zobowiązanie do zapłaty sumy pieniężnej wynikające np. z umowy najmu, dzierżawy, pożyczki, działu spadku, zniesienia współwłasności, jak również zobowiązanie do zapłaty alimentów, zaliczki przy umowie przedwstępnej sprzedaży czy też zapłaty reszty ceny wynikające z umowy sprzedaży opatrzone rygorem egzekucyjnym, w sposób istotny zabezpiecza wierzyciela i skraca procedurę dochodzenia należności. Z kolei art. 777 par 1 pkt 5 k.p.c. daje możliwość zabezpieczenia wierzytelności o nieokreślonej na dzień podpisywania aktu notarialnego wysokości. Dla powstania tytułu egzekucyjnego wystarczającym będzie wskazanie maksymalnej wysokości długu wraz z warunkami uprawniającymi wierzyciela do prowadzenia przeciwko dłużnikowi egzekucji oraz wskazanie nieprzekraczalnego terminu, w którym wierzyciel może wystąpić do sądu o nadanie klauzuli wykonalności .

Umowa poręczenia

Umowa poręczenia, zwiększa bezpieczeństwo zaspokojenia wierzytelności w ten sposób, iż poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał np. nie zwrócił pożyczki. Świadczenie poręczyciela staje się wymagalne w chwili, gdy dłużnik główny popadnie w zwłokę z wykonaniem swojego zobowiązania, o czym poręczyciela trzeba zawiadomić. Dla oświadczenia poręczyciela wymagana jest forma pisemna pod rygorem nieważności, ale na żądanie stron oświadczenie to może zostać udokumentowane, podobnie jak czynność główna, aktem notarialnym.

Umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie

Przewłaszczenie na zabezpieczenie jest umową, na podstawie której dłużnik przenosi na rzecz wierzyciela własność rzeczy ruchomej z zastrzeżeniem, że z chwilą gdy dług zostanie spłacony, przeniesienie własności traci moc, a dłużnik staje się z powrotem właścicielem rzeczy. W przypadku gdy przedmiotem przewłaszczenia jest nieruchomość wymagana jest, dla zachowania ważności tej czynności, forma aktu notarialnego. Dłużnik może skutecznie dochodzić zwrotnego przeniesienia własności nieruchomości dopiero po spłacie swojego zobowiązania i również w tym wypadku dla ważności umowy zastrzeżona jest forma aktu notarialnego.

Weksel in blanco

Weksel in blanco jest często stosowanym w praktyce zabezpieczeniem realizacji zobowiązania, który dla swej ważności wymaga zatytułowania dokumentu „weksel” i złożenia przez wystawcę podpisu w zamiarze zaciągnięcia zobowiązania wekslowego. Zwykle z wekslem in blanco wiąże się zawarcie umowy bądź porozumienia, które wskazują w jaki sposób powinny być wypełnione brakujące elementy weksla in blanco w momencie jego wykorzystania. Często klienci zwracają się o notarialne poświadczenie własnoręczności podpisu zarówno na wekslu jak i na deklaracji wekslowej.

Depozyt notarialny

Depozyt notarialny umożliwia, w związku z dokonywaną czynnością notarialną, złożenie na koncie depozytowym notariusza pieniędzy albo papierów wartościowych w celu wydania ich osobie wskazanej lub jej następcy prawnemu. Często przy zawieraniu umowy sprzedaży nieruchomości sprzedający, który z chwilą jej podpisania traci tytuł własności oczekuje, iż cena uiszczona zostanie przez kupującego przed zawarciem umowy na konto depozytowe i wypłacona przez notariusza na rzecz sprzedającego z chwilą zawarcia umowy. Z tej formy zabezpieczenia wypłat korzystają też osoby podpisujące umowy przedwstępne, które do depozytu wpłacają zaliczki na poczet umów przyrzeczonych. Depozytem mogą być również wszelkiego rodzaju dokumenty np. testamenty własnoręczne lub weksle, z przyjęcia których notariusz spisuje protokół, w którym wymienia datę przyjęcia, ustala tożsamość osoby składającej dokument oraz wskazuje, komu i pod jakimi warunkami dokument bądź jego odpis ma być wydany.

 

Wróć do poprzedniej strony